Ventipet: “Biriketako aireztapena ebaluatzeko erreferentziazko estandar berria izatea da helburua”

CIC biomaGUNEko ikertzaileek Ventipet garatu dute, biriketako aireztapena ebaluatzeko diagnostiko-tresna iraultzailea. “Erradiofluoratutako gas kaltegabe batean oinarritzen da, eta, horri esker, biriketako gas-edukia zehatz-mehatz ikus daiteke arnasketa-prozesu osoan”, Merari Tumin Chevalier doktoreak, ikerketa-taldeko kideetako batek, azaldu duenez.  

Ventipet positroien igorpen bidezko tomografia (PET, ingelesezko siglen arabera) bidezko inhalazioarekin  bateragarria den lehen erradiotrazadorea da. “Pazienteari arnasketa naturalaren bidez ematen zaio, ahalegin berezirik egin beharrik gabe, eta horrek lagunkoi bihurtzen du arnas ahalmen konprometitua duten pazienteentzat. Azken urteotan, erradiofarmako hori fabrikatzeko prozesu bat garatu eta patentatu dugu, bai eta farmazia-konposizioa eta Europan (17 herrialdetara hedatutako patentea) eta Estatu Batuetan kontraste-agente gisa duen aplikazioa ere”, azaldu du Chevalier doktoreak. 

Ikertzaileak azaldu duenez, erradiofarmako bat entitate kimiko edo biologikoa da ("molekula txiki bat, proteina bat, antigorputz bat, nanopartikula bat, besteak beste”), atomo erradioaktibo batekin markatuta. “Atomo erradioaktiboaren propietateen arabera, atomo hori sartzeak aukera ematen du organismo bizidun bati eman ondoren molekula hori non dagoen jakiteko (diagnostikoa) edo ehun jakin batzuetan kalte lokalizatua eragiteko (terapia)”. 

Ventipet 2013an jaio zen, CIC biomaGUNEko Erradiokimika eta Irudi Nuklearreko taldea, Jordi Llop doktorea buru zuela, Europar Batasunak finantzatutako proiektu batean sartu zenean. Proiektu horren helburua antibiotikoekiko erresistenteak diren biriketako infekzioak tratatzeko botikak garatzea zen. Llop doktoreaz eta Chevalier doktoreaz gain, Vanessa Gómez-Vallejo doktoreak ere parte hartzen du Ventipeten taldean. 

“Proiektu hori prestatzeko hasierako faseetatik ikusi zen oso zaila zela erregio mailako biriketako aireztapena ebaluatzea esperimentazioko animalien kasuan”, azaldu du Chevalier doktoreak. Hainbat aukera planteatu ondoren, ekipoa hipotesi batera iritsi zen: “Gas geldoa, toxikoa ez dena, uretan oso disolbagarria ez dena (eta ondorioz, odolean oso disolbagarria ez dena) eta bizitza ertain eta luzeko positroien isotopo igorlearekin markatuta dagoena sor badaiteke, biriketako aireztapena zehaztu ahal izango da, gas hori PET bidez inhalatu ondoren. Teknika hau oso sentikorra da, ez inbaditzailea, kuantitatiboa, eta espazio-denborazko bereizmen handiko hiru dimentsioko irudiak eskuratzeko aukera ematen du”. 

Chevalierrek azaldu duenez, “gas horren eskuragarritasuna iraultza izango litzateke biriketako aireztapen erregionala zehazteko moduan, eta funtsezko tresna bihur liteke diagnostiko goiztiarrean, jarraipenean eta tratamenduaren erantzunaren ebaluazioan, arnas patologien testuinguruan”. Horrela, ezaugarri horiek betetzen zituzten gas erradiofluoratuak ekoizteko prozesu “azkar, eraginkor eta sendoa” diseinatu zen, eta patente-eskaera bidez babestu zen 2016an. 

Orain arte, CIC biomaGUNEko taldeak azterlan aurreklinikoak egin ditu aireztapen-profil eraldatuak dituzten animalia-ereduetan eraginkortasun terapeutikoa frogatzeko; garapen teknologikoari ekin dio, gasa fabrikazio-jardunbide egokiekin bat etorriz ekoizteko, monodosian banatzeko eta pazienteari emateko; eta segurtasun aurreklinikoari buruzko azterlanak hasi ditu, garapen teknologikoarekin batera, “I. faseko, II. faseko eta III. faseko azterlan klinikoei ekitea ahalbidetuko dutenak, merkaturatzeko baimena lortuko litzatekeen unean”, Chevalier doktoreak azaldu duenez. 

Fase aurrekliniko hori amaitutakoan, garatzaileek laster Ventipet osasun-munduan errealitate bihurtzea bilatzen dute: "Epe laburrean, saiakuntza klinikoei ekitea da helburua, ospitaleetara benetako transferentzia teknologiko baterantz aurrera egiteko. Epe luzera, Ventipet eskualdeko biriketako aireztapena ebaluatzeko erreferentziazko estandar berri gisa ezartzea da helburua. Arnas baldintzen diagnostiko goiztiarrak tratamendu goiztiarra ahalbidetzen du, eta pazientearen osasuna eta bizi-kalitatea nabarmen hobetzen ditu. Ventipet osasun-teknologia berrien garapenean arrakasta izan duen kasu bat izan dadin lortu nahi da, bai eta teknologia horiek esparru akademikotik klinikora modu eraginkorrean eraman daitezen ere, enpresa- eta ekoizpen-sarea aberastuz”, amaitu du Chevalier doktoreak. 

SPRI Taldeak euskal enpresen I+G bultzatzen du tresnekin, aktiboekin, laguntzekin, lantalde eta aliantzekin, ikerketa sustatzeko eta teknologia berriak sortzeko. Elkartek, Emaitek edo Hazitek bezalako I+Grako laguntza programak kontsulta itzazu.